Sigortada suistimaller sigorta şirketlerini ve kullanıcıları zor duruma sokan konulardan biri. Kasko sigortasında ülkeden ülkeye değişim gösteriyor. Bildirilen ve ya da bilinmeyen suistimal durumlarının Avrupa’da ödenen tazminatın yüzde 10’unu meydana getirdiği düşünülüyor. Suistimaller karşısındaki işleyişine ve sigorta kullanımının çokluğuna göre bu oran, ülkeler ve sigorta türleri arasında farklılık gösteriyor. Sigortada sahte hasar ihbarları ve bu ihbarların araştırılması nedeniyle oluşan giderler, dürüst müşterilerin prim fiyatlarının da yükselmesine neden oluyor.
Kasko Sigortalarında Suistimaller Nelerdir?
Sigorta suistimalleri pek çok ülkede vergi kaçakçılığından sonra en sık işlenen ekonomik suç olarak karşımıza çıkıyor. Türkiye’de de sigorta sektörünün ödemesini yaptığı toplam hasarın yüzde 10-25’lik bölümünün suistimal olduğu tahmin ediliyor. Suistimal yöntemleri anlamında da dikkat çeken bu suistimallerin çok büyük kısmı oto sigortalarında karşılaşılıyor. Bu çerçevede senenin ilk 10 ayında en fazla işlenen suistimal suçu ise yüzde 26.9 oranla “sürücü değişikliği/ sürücü firarı” oldu. Geçen sene aynı dönemde en fazla işlenen suistimal suçu ise yüzde 28’lık bir oranla “planlanmış (organize) hasar”dı.
Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi’ne bağlı olan Hasar Takip Merkezi tarafından yayımlanan veriler suistimalin boyutunu da gösteriyor. Bildirilmiş ya da saptanmış olaylarla ilgili istatistikler ise yıllara göre farklılık gösteren suistimal yöntemlerini de gösterdi.
En Yaygın Karşılaşılan Suistimal Türleri
- Sigorta şirketlerinin verilerine göre 2019’un ilk 10 ayında sürücü firarı suistimalini yüzde 17.3 oranla “planlanmış hasar”, yüzde 16.1 ile “hasar ardından sigortalama”, yüzde 10.4 ile “vurup kaçtı’ “bildirimi,” ve yüzde 10.2 ile “alkol” takip etti. Fakat alkolün suistimal yöntemi olarak kabul edilmesi için haksız menfaat sağlanmasının kanıtlanması gerekmekte.
- Geçtiğimiz yılın ilk 10 ayında ise planlı hasardan sonra yüzde 25.1 oranla “sahte kaza tespit tutanağı”, yüzde 21.3 ile “sürücü değişikliği/ firarı”, yüzde 13 ile “hasar sonrası sigortalama” ve yüzde 12.6 ile “vurup kaçtı’ bildirimi” yer aldı.
- Türkiye Sigorta Birliği’nin verilerine göre yaşam dışı branşta geçen yılın tamamında 19.2 milyar lira ve bu senenin ilk 6 ayında 10.9 milyar lira hasar ödemesi gerçekleştirildi.
Suistimale Yönelik Nasıl Tedbir Alınır?
Suistimallerin tamamen engellemek mümkün olmasa da, Türkiye’de suistimallerle mücadele etmek için önemli önlemler alınıyor. Türkiye Sigorta Birliği bünyesinde kurulan Sigorta Suistimallerini Engelleme Bürosu (SİSEB) bunların arasında sayılabilir.
Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi’nin (SBM)’de ek bir suistimalle mücadele ekibi mevcutur. Bir analiz şirketi olan SAS ile SBM’nin yaptığı ortak bir sistem ile, sigorta şirketlerindeki veriler alınarak, sigorta paydaşlarının ilişkileri gözden geçirilerek sigortalılar için risk skorları elde ediliyor. Sosyal ağ analizi ile gerçekleştirilen ağ faaliyetleri ile SBM bütün bu ilişkilere ulaşabiliyor. Sistem, daha önce bildirilmiş olan benzer suistimal dosyalarını da araştırıyor ve sunuyor. Bu sistemin hesapladığı risk skorları SBM tarafından sigorta şirketlerine iletiliyor. Buna ek olarak sistem tarafından tespit edilmiş olan organize suç örgütleri SİSEB tarafından araştırılarak gerekli tedbirler alınıyor.
Türkiye’de sigorta suistimalleriyle mücadelede önemli adımlar atıldığı konusunda sigorta şirketleri de adımlar atıyor. Sigorta şirketleri, yapay zekadan destek alarak sahtecilik birimlerini her geçen gün geliştiriyor ve suistimallerin önüne geçmeyi kolaylaştırıyor. Suistimalin ciddi bir suç olduğunu gösteren kamu spotları ve bilgilendirme kampanyalarının da Türkiye’deki suistimal oranını düşüreceğine kanaat getirildi. Suistimalleri Engelleme Bürosu ve SBM’nin yaptığı çalışmalar, görüş bildiren bütün yöneticiler tarafından takdir ediliyor ve bu çalışmaların farkındalığı artırdığı ifade ediliyor. Ayrıca mücadele kapsamında sahtekarlıktan yaparken yakalananlara verilen ve arasında hapis bulunan büyük cezalar da caydırıcı önlemler arasında.
Suistimal ile Mücadelede Dikkat Edilmesi Gerekenler
Sigortada suistimal olaylarını tespit etmek ve engellemek sigorta firması seçimi büyük öneme sahip. Sigorta sektörünün sistemlerini ve kontrol mekanizmalarını sigortada sahteciliği engellemek için kullanıyor ve sahtekarlığın sigorta şirketlerine ve kullanıclara verdiği zararı asgari seviyeye indirmeyi hedefliyor.
Bir kasko müşterisi olarak güvenle istediğiniz teminatları karşılayan şirketi seçmek için;
- Sigorta şirketinin suistimal ile mücadele kapsamında hangi önlemleri aldığını,
- Bunun için nasıl bir sistem kullandığını sorabilirsiniz.